DỊ VẬT TAI – NGUYÊN NHÂN, ĐẶC ĐIỂM VÀ CÁCH XỬ TRÍ

I. Định nghĩa dị vật tai là gì ?

Dị vật tai là tình trạng có vật lạ mắc kẹt trong ống tai ngoài. Các dị vật này rất đa dạng về hình dạng và chất liệu:

- Ở trẻ em: Do tò mò hoặc nghịch ngợm, trẻ thường nhét vào tai các vật nhỏ như hạt cườm, hạt đỗ, khuy áo, đầu bút chì, mẩu giấy...

- Ở người lớn: Có thể do tai nạn, côn trùng chui vào tai khi ngủ hoặc làm việc trong môi trường đặc biệt.

Dị vật tai thường không gây triệu chứng rõ rệt ngay lập tức, nhưng có thể nguy hiểm khi có sự can thiệp không đúng cách, như dùng vật nhọn để lấy dị vật, làm tổn thương ống tai hoặc đẩy dị vật vào sâu hơn. Một số trường hợp, dị vật tai là côn trùng (kiến, ong) chui vào và cắn trong tai, gây triệu chứng nguy cấp như đau tai dữ dội, ù tai, chóng mặt.

II. Triệu chứng bệnh của dị vật tai ?

Dị vật trong tai trẻ em có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại dị vật và mức độ tổn thương. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

- Đau tai: Dị vật có thể gây tổn thương tai hoặc màng nhĩ, dẫn đến đau tai.

- Suy giảm hoặc mất thính lực: Dị vật có thể làm tắc nghẽn ống tai, gây suy giảm hoặc mất thính lực.

- Ù tai: Trẻ có thể cảm thấy ù tai hoặc nghe thấy tiếng động lạ trong tai.

- Cảm giác nhột, khó chịu: Nếu dị vật là côn trùng, trẻ có thể cảm thấy nhột hoặc khó chịu trong tai.

- Da đỏ, ngứa ngáy hoặc chảy máu trong tai: Dị vật có thể gây viêm nhiễm, làm da trong tai đỏ, ngứa ngáy hoặc chảy máu.

- Chóng mặt: Trong một số trường hợp, dị vật có thể gây chóng mặt.

Nếu bạn phát hiện bất kỳ triệu chứng nào ở trẻ, hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Việc tự ý lấy dị vật ra có thể gây tổn thương nghiêm trọng hơn.

III. Chỉ định và chống chỉ định phương pháp lấy dị vật tai

- Mọi trường hợp có dị vật trong tai cần phải được lấy ra để tránh biến chứng và bảo vệ thính lực.

- Không có chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, cần cân nhắc ở những trường hợp đặc biệt hoặc người bệnh có tình trạng sức khỏe không ổn định.

IV. Các bước tiến hành lấy dị vật tai ở trẻ

4.1 Đối với dị vật thông thường

- Bước 1: Quan sát và định vị dị vật bằng đèn Clar hoặc ống nội soi.

- Bước 2: Lựa chọn phương pháp lấy dị vật:

+ Bơm nước ấm: Dùng ống bơm nước nhẹ nhàng vào ống tai để đẩy dị vật ra ngoài. Chú ý: Không áp dụng nếu nghi ngờ thủng màng nhĩ.

+ Dùng móc hoặc kẹp: Sử dụng dụng cụ thích hợp để gắp dị vật, tránh dùng kẹp trơn vì dễ tuột và đẩy dị vật vào sâu hơn.

4.2 Đối với dị vật là côn trùng

- Bước 1: Giết côn trùng:

+ Nhỏ vài giọt dầu paraffin hoặc glycerin vào tai để làm ngạt côn trùng.

+ Hoặc dùng bông tẩm ether hoặc chloroform, đặt nhẹ nhàng vào ống tai.

- Bước 2: Chờ vài phút đến khi côn trùng chết hẳn.

- Bước 3: Dùng móc hoặc kẹp lấy côn trùng ra ngoài.

4.3 Trường hợp đặc biệt

- Dị vật bị đẩy sâu, mắc kẹt trong phần xương ống tai hoặc hòm nhĩ do can thiệp thô bạo hoặc kỹ thuật không đúng.

- Phương pháp xử lý:

+ Gây mê: Người bệnh nằm tư thế ngửa, đảm bảo không cử động đột ngột.

+ Rạch sau tai: Tiến hành phẫu thuật mở xương chũm để tiếp cận và lấy dị vật.

Hàng năm bệnh viện Nhi Thái Bình tiếp nhận và xử lý cấp cứu cho nhiều trường hợp bệnh nhi dị vật tai trong tỉnh và các khu vực xung quanh. Để đặt lịch khám hoặc tư vấn thêm thông tin về bệnh xin liên hệ hotline 1900888662.

Nguồn tin:

+ Quyết định số 4068/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 của Bộ Y tế: Hướng dẫn biên soạn quy trình chuyên môn khám, chữa bệnh.

+ Quyết định số 334/QĐ-BVN ngày 09/7/2021 của Bệnh viện Nhi Thái Bình: Ban hành quy trình kỹ thuật lấy dị vật tai.

+ Hiệp hội Tai Mũi Họng Việt Nam: Hướng dẫn xử trí dị vật tai ở trẻ em, 2021.