1. ĐỊNH NGHĨA

Đái tháo đường (ĐTĐ) type 1 là bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose huyết do sự phá hủy tế bào beta đảo tụy, dẫn đến thiếu hụt insulin hoàn toàn. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế tự miễn, khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào sản xuất insulin.

2. PHÂN LOẠI

- ĐTĐ type 1: Thiếu insulin tuyệt đối do phá hủy tế bào beta.

- ĐTĐ type 2: Kháng insulin kèm thiếu hụt insulin tương đối.

- ĐTĐ đơn gen (MODY, ĐTĐ sơ sinh): Do đột biến gen đặc hiệu.

- Các dạng khác: ĐTĐ do bệnh tụy, thuốc, nhiễm trùng hoặc hội chứng di truyền.

3. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN

Chẩn đoán ĐTĐ type 1 dựa vào một trong các tiêu chí sau:

1. Glucose huyết tương bất kỳ ≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) kèm triệu chứng (tiểu nhiều, uống nhiều, sụt cân).
2. Glucose huyết lúc đói ≥ 126 mg/dL (7.0 mmol/L).
3. HbA1c ≥ 6.5%.
4. Nghiệm pháp dung nạp glucose ≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L).
5. Xét nghiệm hỗ trợ: Kháng thể GAD65, IA2, IAA, ZnT8 giúp xác định ĐTĐ type 1.

4. ĐIỀU TRỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP I.

*Liệu pháp insulin

- Insulin là bắt buộc do cơ thể không sản xuất đủ.

- Phác đồ phổ biến:

+ Tiêm nhiều lần/ngày: Insulin nền (glargine, detemir) + insulin tác dụng nhanh (lispro, aspart) trước bữa ăn.

+ Tiêm 2 lần/ngày: Insulin trộn (NPH + rapid-acting).

* Theo dõi glucose huyết

- Tự đo đường huyết (SMBG): 4–6 lần/ngày, mục tiêu 70–180 mg/dL (3.9–10 mmol/L).

- HbA1c: Duy trì <7% để giảm biến chứng.

- Theo dõi liên tục (CGM): Giúp kiểm soát glucose tốt hơn, đặc biệt ở trẻ em.

5. XỬ TRÍ KHI TRẺ BỊ ỐM

- Không ngừng insulin, ngay cả khi trẻ ăn kém.

- Kiểm tra ceton nếu glucose > 200 mg/dL (11.1 mmol/L) hoặc có triệu chứng nhiễm toan (buồn nôn, đau bụng).

- Bù dịch: Uống nước từng ngụm, dùng dung dịch điện giải nếu cần.

6. PHÒNG NGỪA BIẾN CHỨNG

- Giáo dục bệnh nhân và gia đình về cách tiêm insulin, theo dõi glucose, chế độ ăn.

- Khám định kỳ để phát hiện sớm biến chứng (tim mạch, thận, mắt).

Kết Luận

Đái tháo đường type 1 là bệnh mạn tính cần điều trị suốt đời bằng insulin. Việc kiểm soát glucose chặt chẽ, kết hợp với chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý, giúp ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Liên hệ bác sĩ ngay nếu có dấu hiệu nhiễm toan ceton (nôn, đau bụng, thở nhanh) hoặc glucose huyết dao động mạnh.

 

Bệnh viện nhi Thái Bình có đầy đủ đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn, trang thiết bị y tế đầy đủ, để khám, chẩn đoán và điều trị đái tháo đường typ 1. Để đặt lịch khám hoặc tư vấn thêm thông tin xin liên hệ hotline  1900888662 để được hỗ trợ.

Nguồn tin:

 [1]: Quyết định 1817/QĐ-BVN, ngày 21/6/2024 Về việc ban hành Phác đồ điều trị Bệnh viện Nhi Thái Bình năm 2024.