XUẤT HUYẾT GIẢM TIỂU CẦU Ở TRẺ EM

1. Xuất huyết giảm tiểu cầu là gì?

Xuất huyết giảm tiểu cầu (Immune Thrombocytopenia) là một dạng rối loạn cầm máu nguyên phát, đặc trưng bởi số lượng tiểu cầu thấp. Tình trạng này thường dẫn đến tăng nguy cơ chảy máu trên bề mặt da (chấm xuất huyết, ban xuất huyết và bầm tím trên da) và chảy máu niêm mạc (chảy máu niêm mạc mũi, nướu răng, chảy máu đường tiêu hoá, ra huyết âm đạo bất thường, tiểu máu…).

Xuất huyết giảm tiểu cầu còn được gọi là ban xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch, giảm tiểu cầu vô căn, giảm tiểu cầu miễn dịch.

Xuất huyết giảm tiểu cầu nguyên phát là tình trạng rối loạn trung gian miễn dịch mắc phải, đặc trưng là số lượng tiểu cầu giảm đơn độc dưới 100x10^9/L (100.000/mm3).

2. Nguyên nhân gây xuất huyết giảm tiểu cầu ở trẻ em là gì?

Hầu hết trường hợp trẻ bị xuất huyết giảm tiểu cầu không rõ nguyên nhân và được xếp vào rối loạn miễn dịch. Một số yếu tố sau được xem là nguy cơ có liên quan đến xuất huyết giảm tiểu cầu ở trẻ em:

- Bẩm sinh hoặc di truyền.

- Trẻ mắc bệnh xâm lấn tủy, suy tủy.

- Trẻ mắc bệnh nhiễm trùng như: quai bị, sởi, nhiễm trùng huyết,...

- Nhiễm virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết.

- Trẻ bị bệnh tự miễn khiến tiểu cầu bị tăng lên về số lượng: viêm đa khớp dạng thấp, bướu máu, viêm nút động mạch,…

- Trẻ đang dùng thuốc trị co giật, thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm,...

3. Dấu hiệu nào có thể gặp khi trẻ bị xuất huyết giảm tiểu cầu?

Dấu hiệu xuất huyết giảm tiểu cầu có thể không điển hình, xảy ra nhanh hoặc chậm tùy vào từng trường hợp, thường gặp gồm:

- Xuất huyết: xuất hiện các chấm nhỏ màu đỏ hoặc tím, nhìn như phát ban, các chấm xuất huyết này có thể xuất hiện nhiều vị khác nhau trí trên cơ thể.

- Ban xuất huyết: Ban xuất huyết là các chấm xuất huyết kết hợp với nhau, tạo thành các đốm đỏ, tím hoặc nâu trên da. Kích thước lớn hơn đốm xuất huyết nhưng nhỏ hơn vết bầm tím. Tình trạng này xảy ra khi các mao mạch nhỏ dưới da rò rỉ máu.

- Vết bầm tím: Vết bầm tím hình thành khi có máu tụ dưới da. Người bệnh bị xuất huyết giảm tiểu cầu thường dễ bị bầm tím hơn bình thường hoặc xuất hiện vết bầm tím không rõ nguyên nhân, không do va chạm.

- Chảy máu niêm mạc mũi

- Chảy máu nướu răng: Người bệnh có thể nhận thấy chảy máu nướu răng tự nhiên hoặc chảy máu trên bàn chải sau khi đánh răng.

- Tiêu phân lẫn máu: Phân của người bệnh có thể có màu rất sẫm do lẫn máu.

- Tiểu máu: nước tiểu có màu hồng nhạt hoặc tiểu đỏ toàn dòng

- Rong kinh hoặc cường kinh: Ở người bệnh là nữ giới, chu kỳ kinh nguyệt có thể kéo dài hơn bảy ngày (còn được gọi là rong kinh) hoặc chảy máu nhiều hơn bình thường (cường kinh).

- Khối máu tụ: Tụ máu là tình trạng có nhiều máu tích tụ ở một chỗ dưới da, hình thành nên vết bầm tím lớn.

4. Chăm sóc trẻ khi bị xuất huyết giảm tiểu cầu

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị xuất huyết giảm tiểu cầu, cha mẹ cần lưu ý:

- Cho trẻ dùng bàn chải đánh răng mềm để tránh gây ra tình trạng chảy máu nướu.

- Cho trẻ dùng son dưỡng môi để ngăn ngừa nứt nẻ da.

- Khi tắm chỉ dùng khăn mềm.

- Không bấm móng tay quá sát da.

- Cho trẻ đi giày/dép che được phần mũi chân để bảo vệ ngón chân của trẻ.

- Không cho trẻ tham gia các môn thể thao đối kháng, hoạt động dễ có nguy cơ bị thương.

- Không tự ý cho trẻ dùng thuốc kháng viêm không steroid hay thuốc aspirin.

- Luôn chăm sóc vết xước da cẩn thận. Nếu phát hiện trẻ có vết xước cần dùng lực ấn mạnh và đều lên vết xước sau đó dùng gạc sạch để che kín vết thương. Nếu trẻ bị chảy máu cam cần nắm chặt phần cánh mũi đến khi máu ngừng chảy.

- Luôn cho trẻ mang theo biển cảnh báo y tế với nội dung trẻ bị giảm tiểu cầu để đề phòng trường hợp khi chẳng may xảy ra biến cố chấn thương, chảy máu thì những người xung quanh sẽ có biện pháp giúp đỡ trẻ.

Hầu hết trường hợp trẻ bị xuất huyết giảm tiểu cầu có thể tự khỏi nhưng vẫn có 20% chuyển thành mãn tính. Vì thế, ngay khi nghi ngờ con có dấu hiệu xuất huyết giảm tiểu cầu, cha mẹ nên cho con đến cơ sở y tế chuyên khoa thăm khám để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Bệnh viện nhi Thái Bình có đầy đủ đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn, trang thiết bị y tế đầy đủ để chẩn đoán, theo dõi và điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu ở trẻ, để đặt lịch khám hoặc tư vấn thêm thông tin xin liên hệ hotline  1900888662 để được hỗ trợ.

Nguồn tin:

 [1]: Quyết định 3312/QĐ-BYT, ngày 07/8/2015 Về việc ban hành Hướng dẫn, chẩn đoán và điều trị một số bệnh  thường gặp ở trẻ em, trang 557.