Bệnh nhân là trẻ nữ 3 tháng tuổi, quê ở xã An Dục, huyện Quỳnh Phụ, tiền sử đã được chẩn đoán bệnh teo cơ tủy. Trẻ được gia đình cho tiêm chủng tại phòng tiêm chủng của
bệnh viện Nhi Thái Bình. Sáng cùng ngày, trẻ sau tiêm vắc xin phế cầu mũi 2 của Bỉ khoảng 10 phút trẻ biểu hiện thở nhanh, gắng sức, kích thích, da môi tái. Ngay lập tức trẻ đã được các bác sĩ, điều dưỡng của phòng tiêm và khoa cấp cứu tiến hành cấp cứu phản vệ theo phác đồ của Bộ Y tế. Sau gần 1 ngày điều trị trẻ đã bỏ được máy thở, không phải dùng các thuốc vận mạch.
Tình trạng phản vệ sau tiêm vắc xin hiếm gặp, diễn biến từ nhẹ đến nặng, tuy nhiên nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, trẻ sẽ rơi vào tình trạng nặng nề có thể dẫn đến tử vong.
Nghĩ đến phản vệ khi xuất hiện ít nhất một trong các triệu chứng sau:
- Mày đay, phù mạch nhanh.
- Khó thở, tức ngực, thở rít.
- Đau bụng hoặc nôn.
- Tụt huyết áp hoặc ngất.
- Rối loạn ý thức (quấy khóc kéo dài, kích thích, khóc thét, li bì...)
Xử trí phản vệ như thế nào?
Tất cả trường hợp phản vệ phải được phát hiện sớm, xử trí khẩn cấp, kịp thời ngay tại chỗ và theo dõi liên tục ít nhất trong vòng 24 giờ. Bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh viên, kỹ thuật viên, nhân viên y tế khác phải xử trí ban đầu cấp cứu phản vệ.
Adrenalin là thuốc thiết yếu, quan trọng hàng đầu cứu sống người bệnh bị phản vệ, phải được tiêm bắp ngay khi chẩn đoán phản vệ từ độ II trở lên.
Theo dõi sau tiêm chủng để phát hiện phản vệ thế nào?
Người tiêm vắc xin phải ở lại ít nhất 30 phút tại điểm tiêm chủng để theo dõi các phản ứng sau tiêm, vì đây là khoảng thời gian có thể xuất hiện các biến chứng sau tiêm vắc xin sớm và nặng, như phản ứng phản vệ. Trong trường hợp đã về nhà, người nhà sẽ được hướng dẫn theo dõi các phản ứng tại nhà từ 24-48 giờ. Thực tế, đã có những trường hợp các trẻ xuất hiện tình trạng phản vệ sau khi trẻ đã về nhà được gia đình phát hiện các dấu hiệu nặng và đưa vào viện cấp cứu.
Các trường hợp cần được khám và sàng lọc tiêm chủng tại bệnh viện bao gồm:
Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng tại các cơ sở tiêm chủng ngoài bệnh viện cần được chuyển tuyến và khám sàng lọc, tiêm chủng tại bệnh viện.
Phòng tiêm chủng - Bệnh viện Nhi Thái Bình hiện tại đang thực hiện tiếp nhận khám sàng lọc, và tiêm chủng cho tất cả trẻ em, đặc biệt là các trẻ đẻ non, trẻ có tiền sử dị ứng, trẻ có tiền sử mắc các bệnh bẩm sinh, mạn tính ở tim, phổi, hệ tiêu hóa, gan, thận, máu, ung thư, thần kinh...Tại bệnh viện, trẻ được khám sàng lọc, tiêm chủng, và theo dõi sau tiêm theo đúng quy định đảm bảo buổi tiêm chủng an toàn nhất cho trẻ./.