Cảnh báo gia tăng trẻ mắc tiêu chảy cấp do Rotavirus – Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý

1. Biểu hiện lâm sàng: Sau khi bị lây nhiễm khoảng 1- 2 ngày, trẻ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng:
+ Nôn ói và tiêu chảy. Nôn xuất hiện trước tiêu chảy khoảng 6-12 giờ và có thể kéo dài 2-3 ngày. Trẻ nôn rất nhiều vào ngày đầu và giảm bớt khi bắt đầu đi tiêu chảy.
+ Phân lỏng toàn nước, có lúc màu xanh dưa cải, có thể có đờm, nhớt nhưng không có máu, đây là đặc điểm quan trọng để chẩn đoán phân biệt với ỉa chảy do vi khuẩn. Tiêu chảy ngày càng tăng trong vài ngày, sau đó giảm dần, kéo dài từ 3-9 ngày.
+ Sốt vừa phải
+ Đau bụng
+ Có thể ho và chảy nước mũi
Do vừa bị nôn và tiêu chảy nhiều, trẻ bị nhiễm vi rút Rota rất dễ bị mất nước nếu không được chăm sóc thích hợp. Biến chứng nguy hiểm và trầm trọng của bệnh là mất nước và mất muối, dễ dẫn đến trụy mạch và tử vong nếu không được bù nước kịp thời. Các biểu hiện của mất nước bao gồm: khát nước, môi khô, lưỡi khô, da khô, tiểu ít, kích thích, quấy khóc.
2. Đường lây truyền
Người là ổ chứa vi rút Rota duy nhất, với đường lây truyền chủ yếu từ phân – miệng.       
Thời gian ủ bệnh từ 1-7 ngày, trung bình 2-3 ngày kể từ khi vi rút xâm nhập vào cơ thể. Thời kỳ lây truyền có thể kéo dài đến 3 tuần, tuy nhiên thường khoảng 7-8 ngày kể từ khi xuất hiện.
Dịch tiêu chảy cấp do Rotavirus thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, đặc biệt mùa đông và mùa xuân. Tuy nhiên, những năm gần đây, bệnh thường xảy ra rải rác quanh năm.
3. Nguyên tắc điều trị
Với tiêu chảy cấp do vi rút Rota điều trị bằng kháng sinh không hiệu quả. Ở thể nhẹ không có biến chứng, bệnh thường tự khỏi sau 3-4 ngày. Việc điều trị chủ yếu là phòng biến chứng: bù nước và chất điện giải khi trẻ bị mất nước. Đối với trẻ bị bệnh nhẹ, sau khi đưa trẻ đến khám ở các cơ sở y tế, có thể để trẻ ở nhà và chăm sóc theo sự hướng dẫn của thầy thuốc. Chú ý các điểm sau:
- Cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường. Có thể dùng nước đun sôi để nguội, nước canh rau, nước khoáng (không gas), hoặc cho trẻ uống Oresol phải pha đúng theo hướng dẫn của thầy thuốc.
- Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng như bình thường, phù hợp theo lứa tuổi. Tiếp tục cho trẻ bú mẹ, nếu trẻ bú bình cần vệ sinh bình, núm vú và dụng cụ pha sữa kỹ)
- Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy cho trẻ vì các thuốc này có thể làm giảm nhu động ruột làm liệt ruột khiến phân không thải ra ngoài (chứ không có tác dụng diệt vi rút, nguyên nhân gây nên tiêu chảy).
4. Biện pháp dự phòng
- Vệ sinh nguồn nước, ăn uống theo các quy định của vệ sinh an toàn thực phẩm  như không ăn các loại thịt sống hoặc chưa nấu chín, rửa sạch rau quả trước khi ăn sống, giáo dục thói quen vệ sinh ăn uống, rửa tay trước khi ăn. Vệ sinh dụng cụ dùng cho trẻ em ăn (đặc biệt trẻ dưới 6 tháng tuổi), người mẹ phải giữ gìn vệ sinh tốt trong thời kỳ cho con bú.
- Vệ sinh phòng dịch: Sát khuẩn, tẩy uế những chất thải và đồ dùng có liên quan đến bệnh nhân. Quản lý phân, xử lý phân thật tốt (dùng hố xí tự hoại, hố xí hai ngăn), không dùng phân tươi bón cây cối, hoa quả.
- Phòng bệnh chủ động: Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, nên uống dự phòng vắc xin Rota cho trẻ từ 6 tuần tuổi. 
+ RotaTeq là vắc xin sống giảm độc lực sử dụng 3 liều. Nó là vắc xin phối hợp giữa chủng Rota của người và bò chứa 5 kháng nguyên G1, G2, G3, G4 và P1. Vắc-xin Rotateq được sử dụng uống 3 liều, mỗi liều 2ml:
Liều đầu tiên: trẻ uống từ 7,5 - 12 tuần tuổi.
Liều thứ 2 và thứ 3 cách liều trước tối thiểu 28 ngày.
Cần uống đủ 3 liều trước khi trẻ được 32 tuần tuổi.
+ Vắc-xin Rotarix là sản phẩm của hãng Glaxo Smith Kline - Bỉ, cũng là loại vắc-xin sống giảm độc lực, có nguồn gốc từ một chủng virus Rota từ người là G1P8 được sử dụng uống với 2 liều, mỗi liều 1,5 ml:
Liều đầu tiên: uống vào thời điểm trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên
Liều thứ 2 uống cách liều đầu tiên ít nhất 4 tuần.
Cần uống đủ 2 liều trước khi trẻ được 24 tuần tuổi.
+ Vắc-xin Rotavin là vắc-xin sống, giảm độc lực, dạng uống, được Việt Nam sản xuất trên tế bào thận khỉ. Mỗi liều có chứa 2ml vắc-xin chứa chủng virus rota G1P8.
được sử dụng uống với 2 liều:
Liều đầu tiên: uống vào thời điểm trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên
Liều thứ 2 uống sau liều đầu tiên 1-2 tháng.
Cần uống đủ 2 liều trước khi trẻ được 6 tháng tuổi.

  
Trẻ đang được uống vắc xin Rota 
tại Phòng tiêm chủng dịch vụ - Bệnh viện Nhi Thái Bình